Tartışma Tekniği

Tartışma Tekniği

Tartışma, iki ve/veya çok kimsenin herhangi bir konuyu karşılıklı konuşarak, birbirini dinleyerek, eleştirerek, gerektiğinde sorular sorarak incelemesine dayanan bir öğretim yöntemidir.

Tartışmanın soru-cevap metodundan farkı, soru-cevap metodunda öğretmen ile öğrenci arasında sınırlı konularda ve kısa süreli bir bilgi aktarımı olurken, tartışmada çok daha geniş katılımla eşit düzeydeki kişilerin belli konuları geniş olarak konuşması söz konusudur. Bu açıdan tartışma metodu soru-cevaptan daha hür ve kapsamlıdır. Karşılıklı açıklamalar, çözüm önerileri v.s. ile daha eğitseldir. Tartışma metodunda soru-cevap gene vardır, ama değişik bir tarzda. Buradaki soruların da -aynı soru-cevap metodunda olduğu gibi- çook iyi bir şekilde ortaya konması ve cevapların da net ve güzel olması sağlanmalıdır.

Tartışma metodunu kullanmanın önşartları ve sınırlılıkları

• Tartışma metodunda ilk önşartlardan birisi, eğitim ortamındaki oturma düzenidir. Herkesin birbirinin ensesini seyrettiği ortamlarda sağlıklı tartışma olmaz. Sağlıklı tartışma yapabilmek için herkesin birbirinin yüzünü görmesi şarttır. Bunun için yuvarlak veya yarımay biçimi oturma sağlanmalıdır.
• Tartışma her sınıfta ve her derste veya konuda uygulanamaz. İlkokulun ilk sınıflarında veya çok kalabalık sınıflarda bu metodun kullanlılması zordur. Çok kalabalık ortamlarda bir tartışma grubu seçilerek geri kalanlar dinleyici konumuna geçebilirler. Aynı şekilde matematik, gramer gibi kuralları net olarak ortaya konmuş veya bilimsel olarak kesin geçerli konularda tartışma açmak da abes olur. Öğretmen "tartışılabilir" ve öğrencilerin ilgisini çeken bir konu seçmelidir. Yapay, öğrenciler arasında gereksiz kırgınlıklara neden olabilecek, kişisel konulara kayabilecek, katılanları bilimsel esaslardan uzaklaştıracak konular seçmekten kaçınmalıdır.
• Tartışmada mutlaka bir yönetici bulunmalıdır. Yönetici olmadan yapılan tartışmalarda kontrol kısa sürede kaybolur; yapılan işin eğitsel değeri kalmaz.
• Tartışma, karşılıklı güven içinde olmalıdır. Tartışma demokratik bir tarzda değil de otoriter bir tarzda yönetiliyorsa hedefine ulaşamaz.
• Tartışma metodunu etkili olarak kullanmanın bir başka önşartı, tartışmanın eşit düzeyde kişiler arasında yaptırılmasıdır. Farklı eğitim ve kültür düzeylerinden kişilerin katıldığı tartışmada, kısa sürede bir grup diğerini baskı altına alır; karşılıklı bir fikir alışverişi olmaz.

Tartışma metodunun faydaları

• İnsanların toplumsal hayatını geliştirir; onlarda yardımlaşma ve arkadaşlık duygularının ilerlemesini sağlar.
• Çocukları, daha sonra yetişkin birer üye olarak katılacakları demokratik toplumun tartışmalarına hazırlar.
• Çocukları karşıt düşünceleri hoşgörü ile karşılamaya alıştırır. Öğrenci kendini kontrol etmeyi, disiplinli davranmayı öğrenir.
• Çocuklarda sorumluluk duygusu geliştirir; kendi haklarını nazik bir şekilde savunmayı öğretir. Kişilere, haklı oldukları konularda bile kırıcı olmamayı, nazik olmayı öğretir..
• Tartışma, öğrencilerin dil gelişimlerini sağlayan en iyi metodlardan biridir. Öğrenci bu metod sayesinde hem karşısındakilerin konuşmasını doğru anlamayı hem de kendi duygu, düşünce ve deneyimlerini en doğru ve etkili şekilde anlatmayı öğrenir.
• Bu metod, bir öğretmenin öğrencilerini tanımasının yollarından biridir. Tartışmaya katılan öğrenciler hem bilgilerini hem de zeka ve diğer birçok ruhsal ve sosyal yeteneklerini berrak bir şekilde ortaya koyarlar.
• Tartışma metodu, geleneksel derse bir canlılık getirir. Burada herkes gönüllü olarak derse katılmaya ve kendini ortaya koymaya çalışır. Geleneksel metodlardaki öğretmenden öğrenciye doğru tek yönlü ve otoriter bilgi akışı yerine, çocuktan çocuğa çok yönlü bilgi akışı sağlanmış olur.

Grup tartışma yöntemi:

Öğrencilerin bir konu ya da bir problem durumu üzerinde konuşarak değişik çözüm yolları aramalarıdır. Bu yöntem de olması gereken iki önemli özellik bulunmaktadır. Birincisi tartışmanın amacının belirlenmesi, ikincisi de tartışma öncesinde grupların ön hazırlık yapmalarıdır. Grup tartışma yöntemi başlığı altında değişik teknikler yer almaktadır. Bunlar;

Büyük grup (genel) tartışma tekniği:

Öğrenmede düşünce bildirme, düşünce üretme, sorumluluk alma ve sorun çözme gibi temel becerilerin oluşturulması amacıyla öğrencilerin derste aktif katılımını sağlayarak sınıf içerisinde öğrenme zenginliği oluşturmayı amaçlayan bir tekniktir. Bu teknik ile öğrencilerin düşünme stratejileri ve becerilerini geliştirme, etkili iletişim ve konuşma becerileri kazanma, düşüncelerini sorgulama, soru sorma ve bunlara mantıklı cevaplar geliştirme, yaratıcı ve eleştirel düşünce ve analiz, sentez ve değerlendirme zihinsel süreçlerini kazanması sağlanmaktadır. Bu tekniğin başarıyla uygulanabilmesi için öğretmen konuyu ya da problemi iyi açıklamalı, öğrencilerin tamamının katılımını ve görüş ifade etmelerini, anlaşılmayan noktalarda sorular sormalarını sağlamalıdır.

Küçük grup tartışma tekniği:

Bu teknik daha çok kalabalık sınıflarda  öğrencilerin tartışmalara katılımlarını sağlamak amacıyla uygulanır. Küçük grup tartışma tekniği, öğretmenin belirlediği tartışma konusunun sınıfta bulunan öğrencilerden bir grup ile birlikte tartışılmasıdır. Bu teknikte öğrenciler 6-7 kişilik gruplara ayrılır. Her grup kendi içinde belirlenen konu hakkında tartıştıktan sonra bir rapor hazırlar ve bunu sınıfa sunar.

Münazara:

Belli bir konu üzerinde biri konunu lehine, diğeri aleyhine oluşturulan iki grubun tartışmasıdır.

Panel:

Bu teknikte, oluşturulan grubun üyeleri belli bir konu ya da sorun üzerinde araştırma yaparlar ve görüşlerini sırayla sunarlar.

Seminer:

Yazılı bir tez ya da çalışma üzerinde grupça tartışılması tekniğidir.

Sempozyum (sunulu tartışma):

Aynı oturumda bir konunun çeşitli yönlerinin değişik öğrenciler tarafından konuşulmasıdır. Sempozyum; konuya giriş, konuşmacıların bildirilerini sunmaları, ara, açık oturum, forum ve kapanış, özet ve değerlendirme olmak üzere değişik aşamalardan oluşur. Bu yöntemde öğrencilerin konularını çok iyi araştırmaları gerekir. Bu nedenle, öğretmen, öğrencilere yeterli araştırmayı yapacak süreyi vermelidir.

Vızıltı grupları:

Öğrencilerin belli bir süre bir konu üzerinde konuşması ve sonunda varılan kararların açıklanmasını içeren bir tekniktir.

Beyin fırtınası (brain storming):

4-9 kişinin bir konu üzerinde 5-10 dakika süreyle konuşmasını içeren bir tekniktir. Bu tekniğe “fikir taraması” da denilmektedir. Beyin fırtınası bir soruna çözüm getirmek ya da bir konu hakkında görüş belirtmek amacıyla düşünce üretmek için kullanılan bir öğretim tekniğidir. Beyin fırtınası etkili bir problem çözme tekniğidir. Bu teknikte kısa zamanda bir çok fikir ve düşünce üretilebilir. Fikirler yargılanmayacağı için tartışma çıkmaz. Öğrencilerin farklı görüşleri kabul etmelerine yardımcı olur. Diğer yandan bu teknikte öğrencileri değerlendirmek zordur. Tartışmalar birkaç öğrencinin güdümü altına girebilir. Problem çok belirgin olmazsa tartışma amacına ulaşmayabilir.

Yararları:

Öğrencilerin tartışarak öğrenmesi sağlanır. Öğrencilerin aktif katılımı sağlanır. Öğrencilerde açıklama yapma, soru sorma, cevaplama gibi yetenekler geliştirilir. Öğrencide bir gruba ait olma duygusu gelişir. Öğrencinin diğer öğrencilerle sağlıklı ilişkiler kurma duygusu gelişir. Öğrencilerin kendi görüş ve düşüncelerini savunma ve diğer kişilerin görüşlerini öğrenme olanağı sağlanır.Öğrenci görüşlerinin diğer öğrenciler üzerindeki etkilerini görür. Belli bir sorunun çözümünde tek başına ulaşabilecekleri sonuçlardan başka sonuçlar olabileceğini görürler. Öğrenciler kendileri üzerinde otokontrol sistemi geliştirmeyi öğrenirler.

Sınırlılıkları:

Bu yöntemin uygulanabilmesi için zaman gereklidir. Konuşmaların amaçlardan sapmaları kolaydır. Bu nedenle; tartışma konularında hakimiyet sağlamak zordur. Tartışma sırasında öğrencilerin sessiz kalmaları zor olabilir. Bazı konuşmalar çok uzayabilir ve anlamsızlaşabilir. Grup liderliği oldukça zordur. Bazı öğrenciler bu tür etkinliklere katılmak istemezler. Öğrencileri ikna etmek zor olabilir. Grup tartışmalarını sonlandırmak ve bir sonuca ulaşmak zor olabilir. Bu yöntem çok kalabalık sınıflarda uygulanamaz. Diğer öğretim yöntemlerine göre daha fazla hazırlık gerektirir. Bu yöntem dersin kazanımlarını gerçekleştirmede çok yavaş kalabilir. Her öğrenciyi ayrı ayrı değerlendirmek zordur. Grup Tartışma Yönteminin İyi Kullanılabilmesi İçin Yapılması Gerekenler: Tartışma konusunun seçiminde özen gösterilmelidir. Grup üyelerinin belirlenmesinde özen gösterilmelidir. Ele alınan kazanım düzeyi analiz ya da sentez düzeyinde olmalıdır. Tartışılacak konuyu ve tartışma biçimini öğretmen öğrenciler ile birlikte belirlemelidir. Öğretmen ve öğrenciler tartışma öncesinde plân oluşturmalı ve tartışmanın amacından sapmaması için yönergeler hazırlamalıdırlar. Öğrencilerin sayısına göre tartışma biçimi belirlenmelidir.

Tartışmada konunun özelliği ve öğrenci sayısına göre zaman ayarlaması yapılmalıdır. Öğrenciler tartışılacak konu hakkında bilgiye sahip olmalıdırlar. Tartışmada birkaç öğrencinin baskın olmalarına ve tartışmayı yönlendirmelerine izin verilmemelidir. Tartışma sırasında ya da sonunda ulaşılan sonuç ve görüşler tahtaya yazılmalı, diğer öğrencilerle paylaşılmalıdır. Tartışmada öğrencilerin düşünmeleri ve görüşlerini sunmaları için yeterli süre tanınmalıdır.